Son periyotta artan kene ısırması olaylarının gündeme gelmesiyle vatandaşlar, ne cins tedbirler alabileceklerini, neler yapabileceklerini merak etmeye başladı. Bahisle ilgili açıklama yapan Konya Ticaret Odası Karatay Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Birinci ve Acil Yardım Programı Öğr. Gör. Başak Ağca, Kırım- Kongo Kanamalı Ateşi” (KKKA) ve Sarı Kız Örümceği hastalığı hakkında ikazlarda bulundu.
Yaz aylarının gelmesi ve tabiatın canlanmasıyla birlikte vatandaşlar park, bahçe ve piknik alanlarında hoş havanın tadını çıkarmaya başladı. Lakin tedbir almadan yeşil alanlara çıkanları bu aylarda berbat sürprizlerle karşılaşabiliyor.
Bu duruma dikkat çeken Ağca, yapılması gerekenleri 7 soruda anlattı.
KKKA nedir? Ne cins belirtiler gösterir?
KKKA’ nın mevte neden olabilecek tehlikeli bir hastalık olduğunu söyleyen Ağca,” ‘KKKA Nairovirus’ kümesine ilişkin bir virüsle kenelerle bulaşan; yüksek ateş, yaygın beden ağrısı, iştahsızlık, baş ağrısı, mide ağrısı, kusma ve bazen de ishal şikayetleri ile kendisini gösterebilir. Birkaç gün içinde gözlerde ve yüzde kızarıklık, göğüste noktasal kanamalar, bedende yaygın cilt altı kanamaları, burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan bulunması üzere önemli kanama bozukluğu bulgularıyla birlikte karaciğer işlev bozuklukları mukoza ve iç organlarda kanamalar ve mevte neden olabilen viral bir enfeksiyon hastalığıdır” dedi.
Nasıl bulaşır?
Bu hastalığın bilhassa kene ısırıkları yoluyla insanlara bulaşabilen epeyce önemli ve tehlikeli bir virüs enfeksiyonu olduğunu belirten Ağca; “Keneler bedenin sıcak, nemli bölgelerini tercih eder. Bir kene bedene bulaştığında, koltuk altlarına, kasıklara yahut saçlı ya da ağır kıllı bölgelere göç ederler. Beslenmek için uygun bir nokta bulduklarında cildi ısırırlar ve kan emmeye başlarlar. Isıran öteki haşerelerin bilakis, keneler ekseriyetle ısırdıktan sonra bedene bağlı kalır. Kenelerin kan emme sırasında tükürük bezlerinden salgılanan zehirli unsurları, ağır hudut sistemi bozukluklarına yol açabilmektedir” formunda konuştu.
Risk kümeleri nelerdir?
Ağca; “Hastalığın yayılmasında en büyük etkenlerden biri enfekte hayvanların kanı ve doku sıvılarıdır. Ayrıyeten hasta beşerlerle direkt temas da hastalığın başka bireylere geçmesine neden olabilir” diyerek “Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi’’ hastalığı açısından risk kümeleri denilince birinci akla gelenleri sıraladı:
“Kırsal kesimde yaşayan ve hayvanlarla ilgilenenler, mera ve yeşil alanlarda piknik, av yahut çeşitli hedeflerle bulunanlar, çobanlar, kasaplar, çiftçiler, akut hastalarla temas halinde bulunmak zorunda kalan sıhhat vazifelileri, askerler ve kamp yapanlar sayılabilir.”
Kene ısırması nasıl anlaşılır?
Diğer böcek ısırıklarının vakit zaman kene ısırmasına benzeyebileceğinin altını çizen Ağca, ısırığın kene mi yoksa öteki böcekler kaynaklı mı olduğunu anlamak için kimi tespit prosedürlerinin olduğunu söyledi. Ağca, “Öncelikle bedende birdenbire ortaya çıkan kaşıntı, yanma hissi yahut ağrı fark edildiğinde, bunun bir kene ısırığı olabileceğine işaret edebilir ve ısırığın olduğu bölgede kızarıklık ve şişlik meydana gelebilir. Deride ortaya çıkan leke yahut kenenin varlığını görmek yahut kenenin ısırdığını fark etmek, kenelerin çoklukla boyun, saç tabanları, kasık ve bacaklar üzere makul bölgeleri ısırdığından ötürü ısırılan bölgelerin misal olmasına neden olur. Ayrıyeten, kene ısırıklarında ısırılan bölge sıvı dolu değilken, öteki böcek ısırıklarında çoklukla sıvı yahut irin birikimi görülebilir. Başka böcek ısırıkları birden fazla ve bedenin çeşitli bölgelerinde olabilirken, keneler ekseriyetle bir defa ısırır, başlarını derinin altına sokarlar ve çıkarmazlar.” ifadelerini kullandı.
Kene ısırığında neler yapılmalı, neler aypılmamalı?
Kene ısırığının fark edildiği an, keneyi derhal ve dikkatlice çıkarmanın büyük kıymet taşıdığını vurgulayan Ağca; “Keneyi mümkün olduğunca derinden ve ağzına en yakın noktadan yakalamak, bilhassa baş ve ağız modülleri olmak üzere, kenenin hiç kalıntı bırakmadan çıkarılması kıymetlidir. Çünkü dikkatlice çıkarılmazsa bu durum, hem bulaşıcı hastalığın yayılma riskini artırabilir hem de kenenin parçalanarak cilt altında kalmasına neden olabilir. Çıplak elle keneye asla temas edilmemeli, şayet elle tutulacaksa eldiven giyilmeli yahut naylon bir poşet yardımı ile keneler toplanmalıdır. Yapışan keneler ise katiyen öldürülmeden, ezilmeden, patlatılmadan ve kenenin ağız kısmı koparılmadan, yavaşça çekilip alınmalıdır. Isırılan yer bol sabunlu suyla yıkanıp temizlenebilir” sözlerine yer verdi.
Ağca; “Vücuttaki kenelerin üzerine rastgele bir kimyasal unsur (alkol, kolonya, vazelin, tırnak cilası gibi) dökülmemeli, sigara yahut ateş kullanarak keneler uzaklaştırılmamalıdır. Zira bu unsurlar kenenin kusmasına sebebiyet vereceğinden hastalık bulaştırma riskini artırmaktadır. Çıkarma süreci başarılı olsun yahut olmasın sonrasında kişi en yakın sıhhat kuruluşuna müracaat etmelidir. Zira ısırılan kişinin iki hafta müddetle ateş, ağır halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma üzere belirtiler tarafından takip edilmesi gerekmektedir. Kene ısırmasından sonra şiddetli baş ağrısı, nefes darlığı, kalp çarpıntısı, kusma, kas ağrıları ya da bedenin rastgele bir bölgesinde felç bulguları ortaya çıkarsa derhal 112’yi arayıp ambulans çağrılması hayati bir ehemmiyet taşımaktadır” diyerek değerli tavsiyelerde bulundu.
KKKA’ dan korunma yolları nelerdir?
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığından korunma yollarına değinen Ağca; “Keneyle karşılaşılabilecek bölgelerde, ormanlık alanlarda, yüksek ot ve çalıların olduğu yerlerde hami önlemler alınmalı; açık renkli, uzun kollu gömlekler ve pantolonlar tercih edilmeli ve pantolon paçaları çorap içine sokulmalıdır. Kene ve böcek kovucu uygulanarak, keneler uzak tutulabilir. Bilhassa kene bulunma ihtimali olan yerlerden geldikten sonra tüm beden; bilhassa diz gerileri, koltuk altları, bel ve saç derisi üzere kıvrık bölgeler kene varlığı açısından denetim edilmelidir. Evcil hayvanları olan bireyler ise sistemli olarak kene denetimi gerçekleştirmeli ve gerekirse kene önleyici eserler kullanmalıdır. Ömür alanları ve meskenler şayet bahçe yahut yeşil alan içeriyorsa bu bölgeler nizamlı olarak temizlenmeli, yüksek otlar, çalılıklar kesilmelidir. Kenelerin hayat alanlarını ortadan kaldırmak için taş ve odun yığınları da azaltılmalıdır” biçiminde konuştu.
Son günlerde gündemde olan “Sarı Kız Örümceği Isırması” ile “Kene Isırması” ortasındaki benzerlik ve farklılıklar nelerdir?
Son günlerde gündemde olan ve Sarı Kız Örümceği’ne de değinen Ağca, örümceğin epey saldırgan bir cins olduğunu söyledi Ağca, “Vücudu baş ve gövde formunda uzun iki kısımdan oluşan, sarı-kahverengi tonlarında, uzunluğu 10 cm’ye ulaşabilen, 1 metre zıplama aralığı olan bir tıp.
Ülkemizde daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde görülür. Bu canlıların örümceklerden ve kenelerden en bariz farklılıkları deneysel çalışmalarla kanıtlanmış biçimde zehir bezi taşımamalarıdır. Lakin bedenlerine oranla en büyük ağız modüllerine sahip canlılardan biri olan Sarı Kız Örümcekleri, ısırdıklarında verdiği acıdan ötürü, kırsal bölgelerde yaşayan ve hayvancılıkla uğraşan halkın korkmasına neden olmaktadır.
Isırdıklarında doku hasarı ve inflamasyon oluşturabildikleri, keliserlerinin yüzeyindeki patojen mikroorganizmalar nedeniyle, sekonder enfeksiyonlara neden oldukları, ısırılan kişinin bağışıklık sisteminin zayıf olması durumunda ölümlere neden olabildikleri bilinmektedir. Isırılan bölge başlangıçta ağrısızdır. Saatler, günler içinde evvel ciltte kızarıklık biçiminde küçük bir lezyon oluşur, daha sonra lezyon büyüyüp ortası nekrotik bir hal alır. Bu türlü bir durumda derhal en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır” diyerek sarı kız örümceği ısırması ile kene ısırması ortasındaki benzerlik ve farklılıklara açıklık getirdi.” sözlerini kullandı.
Bir önceki yazımız olan Yumurtalık kanserini erken teşhis edebilecek proteinler keşfedildi başlıklı makalemizde Araştırma ve Yumurtalık Kanseri hakkında bilgiler verilmektedir.
