Türkiye’de gerçekleştirilen, 13 bin 085 öğrenciyle yapılmış geniş kapsamlı bir araştırmaya nazaran, üniversite öğrencilerinin yaklaşık yüzde 60’ının nispî yoksulluk sonunun altında olduğu tespit edildi.
Koordinatörlüğünü Hacer Foggo’nun yaptığı CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi, “Genç Yoksulluğu Dosyası” hazırladı. Gençlerin, yoksullukla uğraş ettiği vurgulanan raporda, “Cumhuriyet’in ikinci yüzyılında eğitim hakkını kullanmak isteyen her gencimiz ilköğretimden üniversiteye kadar aşması gereken pürüzlerle karşı karşıya” denildi.
Anayasa’nın herkesin eğitim öğretime erişim hakkı olduğu kararının yer aldığı 42’nci hususuna atıf yaplan raporda, “Aynı husus, eğitim ve tahsilin devletin nezaret ve kontrolü altında olduğunu ve zarurî temel eğitimin parasız olduğunu da vurgular. Giderek artan ekonomik kriz ile birlikte gençlerin, öğrencilerin eğitimlerine devam edememesi artık eşit eğitim fırsatlarına erişememesi ve insan haklarının ihlal edilmesi manasına gelmektedir” sözleri yer aldı.
Öğrencilerin ekonomik problemler nedeniyle geçinemediğine, üniversite öğrencilerinin okullarını dondurmayı düşündüklerine, başta barınma, eğitim, beslenme üzere temel haklarının ihlal edildiğine dikkat çekilen raporda, “CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi olarak sadece ekonomik zorluklarla değil, eğitim, toplumsal ömür, sıhhat ve zihinsel sıhhatte da büyük zorluklarla yaşayan gençlerle ve üniversite öğrencileriyle yaptığımız derinlemesine görüşmelerin ve tekrar öğrencilerle yapılan araştırmaların sonucuna dayanarak hazırladığımız bu raporda, her vakit olduğu üzere yoksulluğun nasıl gündelik hayat pratiklerimize tesir ettiğini yüksek tahsil açısından inceledik” denildi.
Yemekhane fiyatlarındaki artış
Beslenme problemine değinilen raporda, ekim ayında başlayacak üniversite eğitimi öncesi birçok okulun yemekhane fiyatlarını açıklamadığı tabir edildi. Yemek fiyatlarında Hacettepe Üniversitesi’nde yüzde 76, ODTÜ’de yüzde 80 artış yaşandığı belirtilen raporda, öğrencilerin sağlıklı beslenme hakkına erişimin zorlaştığına vurgu yapıldı.
Yemekhane fiyatlarındaki artışın öğrencilere verilen KYK bursu ve kredi ölçüsünden fazla olduğuna dikkat çekilen raporda; önlisans ve lisans öğrencilerine verilen burs ve kredi ölçüsünün bin 250 TL olduğu, üç öğün okul yemekhanesinden beslenen bir öğrencinin aylık yemek masrafının bin 275 TL olduğu bilgisine yer verildi.
Barınma sorunu
Raporda, barınma meselesine ait olarak Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin yüzde 88’inin yurt konaklama hakkı elde edemediği, yüzde 52’sinin konut kiralayamayacak durumda olduğu söz edildi. Ankara’da ODTÜ’ye yakın olan ve öğrencilerin kaldığı semtlerden olan 100. Yıl Emekçi Blokları Mahallesi’nde kira fiyatlarının yüzde 151,4 arttığına dikkat çekilirken, KYK burs ve kredi ölçüsünün bin 250 TL olduğu tespiti de raporda yer aldı.
Raporda, yoksulluğun çok istikametli ve çok boyutlu olduğu; yoksulluğun, sadece maddi değil, tıpkı vakitte politik, toplumsal, kültürel, fizikî, ruhsal, zihinsel sıhhat boyutlarını da içerdiği tabir edildi. Her 2 üniversite öğrencisinden birinin beslenmede zorluk yaşadığı belirtildi.
“Öğrenciler öğün atlıyor”
CHP’nin hazırladığı raporda; öğrencilerle yapılan bir araştırmaya atıf yapılırken şu sözlere yer verildi:
“Türkiye’de gerçekleştirilen, 13 bin 085 öğrenciyle yapılmış geniş kapsamlı bir araştırmaya nazaran, üniversite öğrencilerinin yaklaşık yüzde 60’ının rölâtif yoksulluk hududunun altında olduğu belirlenmiştir. Ayrıyeten öbür bir çalışma, üniversite öğrencileri ortasındaki yoksulluğun bilhassa temel gereksinimler ve eğitim alanında ağır olarak hissedildiğini göstermektedir. Bu öğrencilerin; balık, tavuk, et üzere beslenme açısından kıymetli olan besinlere ulaşmakta zorlandıkları, haftada en az ise birkaç gün öğün atladıkları ortaya konmuştur.”
Aynı araştırmaya nazaran, gençlerin yüzde 30’u kendini mutsuz hissettiğini tabir ettiğinin bilgisi verildi.
CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi, üniversite öğrencileriyle görüşmeler yaptı. Bu görüşmeler raporda şu formda yer aldı:
“ODTÜ, Okul Öncesi Öğretmenliği Tahsin, 2021’de pandemi sonrası ekonomik sebeplerle okulu dondurmuş. Öncesinde yönetim etmek için çeşitli işlerde çalışmış lakin hem çalışırken okumanın verdiği vakit kısıtı hem ruhsal hem de ekonomik tartıdan ötürü okulu dondurmanın tek deva olduğuna karar vermiş.
Ankara Üniversitesi, Fizik Mühendisliği Serkan, genel kanının tersine, çok güzel bir kısımdan mezun olmasına karşın, iş bulamadı, bulduğunda taban fiyatla çalışmak zorunda kaldı. Kirası 12 bin lira. Ailesinin yanına Antalya’ya dönmek zorunda kaldı.
ODTÜ, Psikoloji Ece, bu sene ODTÜ Psikolojiden mezun oldu. Mesai fazlası çalıştığı ve taban fiyata çalıştığı işinde çalışırken bile kendine yetemediğini söyleyen Simge, farklı bir iş bakındı ancak yeni bir iş bulamadığı ve artık kirasını ödeyemediği için ailesinin yanına Kırklareli’ne geri dönmek zorunda kaldı. Maddi imkansızlıklardan ötürü aile meskenine dönmek zorunda kalan binlerce öğrenciden sadece biri.
Ankara Üniversitesi, İspanyol Lisanı ve Edebiyatı Cemre, KYK kredisi alıyor zira kendisine burs çıkmamış. 2 arkadaşıyla bir arada bir meskende kalıyor, geçimini sağlamak için günlük garantisiz işlerde çalışıyor. Konut sahibi meskeni satacağı için yeni bir konut bulmak zorundalar lakin taban seviyede oturulabilecek konutlardaki yeni kiralar 15 bin lira. Okulunu en azından 1 dönemliğine dondurup tam vakitli işte çalışabileceğini söyledi zira mezun olsa bile kendi mesleğini icra edebileceğine dair bir umudu yok.”
“Öğrencilere 1 öğün fiyatsız yemek”
Raporun son kısmında ise teklifler sıralandı. CHP’nin sık sık gündeme getirdiği öğrencilere 1 öğün fiyatsız yemek verilmesi talebinin de yer aldığı teklifler şöyle:
“Öğrencilere uygun fiyatlarla konut sağlanmalı ya da acil olarak süreksiz barınma merkezleri oluşturulmalı.
Yemekhane fiyatlarının makul seviyede tutulması sağlanmalı, okul içi hizmet veren kafe ve lokantaların ihalesi yapılırken öğrencilerin ödeyebileceği azami meblağ bir mecburilik olarak evvelden belirtilmelidir.
Yerel idareler, bilhassa üniversitelerin bulunduğu yahut öğrencilerin yaşadığı mahallelerdeki besin bankalarını destekleyerek öğrencilere temel besin gereçleri sağlamalı; hatta direkt olarak akşamları 1 öğün fiyatsız yemek hizmeti vermelidir.
Farklı bir kente okumaya giden öğrencilere verilmek üzere bir başlangıç seti (yurt yahut konut için demirbaş hijyen eserleri, kırtasiye malzemeleri), lokal idareler tarafından temin edilmelidir.
Her üniversitede erişilebilir ve fiyatsız, menstrual eser otomatı olmalıdır.
Üniversiteler ve özel kesim, öğrencilere staj ve iş fırsatları sunmalıdır. Ayrıyeten, mahallî idareler, bilhassa gençlere yönelik (gencin yeteneğine göre) istihdam programları oluşturarak iş bulma konusunda yardımcı olabilir.
Yerel idareler ve üniversiteler, öğrencilere ruhsal dayanak sunmalıdır. Bu bahiste mahallî sıhhat kuruluşları ve ilgili STÖ’ler ile işbirliği içinde olmalıdır.
Üniversiteler, fiyatsız yahut düşük maliyetli eğitim malzemesi sunmalı ve bu kaynaklara kolay erişim sağlamalıdır. Ayrıyeten, kütüphane ve bilgisayar erişimi üzere eğitim kaynaklarına erişimi artırmalıdır. Her yurtta 24 saat açık bilgisayar salonu olmalıdır.
Yerel idareler, gençlere yönelik fiyatsız kültürel etkinlikler ve öğrencileri bu etkinliklere katılmaya teşvik etmelidir.
Üniversiteler ve mahallî idareler, ayrımcılığa karşı sıfır tolerans siyasetleri benimsemelidir. Ayrıyeten, ayrımcılığı önlemek için eğitim programları düzenlemeli ve bilinçlendirme kampanyaları yürütmelidir.
Yurtların sarsıntıya dayanıklılık raporları, açık ve şeffaf formda paylaşılmalıdır.
Gençler için bilhassa fakir mahallelerdeki mesleksel eğitim merkezleri, yerel seviyede Teknokent’ler, kültür merkezleri, spor alanları ve aktiflik merkezleri açılmalıdır.” (Anka)
Bir önceki yazımız olan Avrupa Merkez Bankası Lideri Lagarde: Enflasyon çok uzun mühlet yüksek kalacak başlıklı makalemizde Enflasyon, Enflasyonun ve Faiz hakkında bilgiler verilmektedir.
