Jonas Martiny
Yıllardır kitle turizminin olumsuz tesirlerinden bunalan beğenilen tatil destinasyonları, kaliteli turist ve nitelikli turizme geçiş için birbiri arkasına tedbirler alıyor, yeni stratejiler geliştiriyor.
Dünyada kitle turizminin olumsuz yan tesirlerinden usanıp nitelikli turizme yönelen kentlerin sayısı artıyor. İçki içip partiden partiye dolaşan, sarhoş olup olay çıkaran ya da çevreyi kirleten turistlerden kurtulmaya çalışan tatil destinasyonları, “kaliteli” turistleri çekmeye çalışıyor. Pekala nedir bu nitelikli turizm? Ve ülkü görülen turist ne cins özelliklere sahip?
İdeal tatilcinin kültüre ilgili olması, kente bir bütün olarak ilgi duyması, kent sakinleriyle ahenk içinde olması, müze ziyaret edip konser ve kültürel etkinliklere gitmesi bekleniyor. Ülkü turist, kentin zati tıklım tıklım dolu olduğu ana dönemde değil, orta dönemlerde seyahat ederek orta dönemleri canlandırıyor. Etraf hassaslığına sahip, oturup kalkmasını bilen ülkü turist, hengame çıkarmıyor, etrafı kirletmiyor. Ülkü turistin ayrıyeten sadık olması, yani bir sonraki yıl tekrar gelmesi ve natürel ki mümkün olduğunca çok para harcaması gerekiyor.
Berlin’de yeni turizm konsepti: Nicelik değil nitelik
Turizm konseptinde “nicelik” yerine “nitelik” diyen destinasyonlardan biri de Almanya’nın başşehri Berlin. Kentin turizm konsepti, turizmin muvaffakiyetinin artık salt turist sayısından fazla niteliksel amaç ve kriterlerle ölçülmesini öngörüyor. Bunun bir nedeni de, öbür metropollerden farklı olarak Berlin’in Almanya’nın tekrar birleşmesi sonrasında çok kısa vakitte büyük bir turizm patlaması yaşamış olması.
Berlin destinasyon idaresi ve pazarlama kuruluşu Visit Berlin’den Christian Tänzler, bu ani büyümenin sancıları da beraberinde getirdiğini, Berlinlilerin kitle turizminden rahatsızlığının giderek arttığını belirtiyor ve “Uzun bir mühlet yalnızca turist sayısının artışına odaklanıldı. Ancak turizmin kalıcı ve sürdürülebilir olması, yalnızca konuklar ve kent sakinleri ortasındaki ahenkle mümkün” diyor.
“Yerel halkla olumlu birliktelik” ölçütü
Bu bağlamda Berlin halkıyla turistler ortasında olumlu bir birlikteliğin sağlanması, Berlinlilerin turizm harcamalarından daha fazla yararlanması ve her şeyden evvel turizmin kentte fiyatları yükseltmemesi hedefleniyor. Turistlere yönelik hizmetlerde aşikâr minimum standartların karşılanması ve turistlerin “ekolojik ayak izinin”, yani etrafa olumsuz tesirlerinin mümkün olduğunca azaltılması da amaçlar ortasında.
Bu maksatları tutturabilmek için Berlin’de kimi tedbirler de hayata geçirilmiş. Örneğin Visit Berlin’in kullanıma soktuğu “Going Local” isimli uygulamayla turistlere, bilindik klasik adresler dışında gezilecek başka yerlerle ilgili tavsiyelerde bulunuluyor. Bu uygulamanın gerisinde yatan fikir, turist akınını kentin farklı bölgelerine yönlendirerek belirli bölgelerde yoğunlaşmalarını önlemek. Bunun için de hakikaten Berlin’in kendisiyle ilgilenen ve kenti bütün olarak tanımak isteyen turistlere bel bağlıyorlar. Visit Berlin’den Christian Tänzler, bu konseptin turistlerin harcamalarını artırmaya yönelik olmadığına vurgu yaparak “Nitelikli turizm, vilayetle de Berlin’de tatilin değerlenmesi manasına gelmiyor. Bizim kalite stratejimiz ‘beş yıldızlı’ stratejisi değil” diyor.
Barcelona ucuzcu turistlere karşı fiyatları artırıyor
Avrupa’nın en beğenilen turistik kentlerinden Barcelona’da ise durum tam aksisi. Kitle turizminin olumsuz tesirlerinden yıllardır muzdarip olan Barcelona, ucuzcu turizmin önünü kesmek için fiyatları artırma yoluna gidiyor. Ucuz hostellerde konaklayıp kentin kıyılarında sabahlara kadar parti yapan sırt çantalı turistler artık istenmiyor. Bu nedenle otellerin kalitesinin artırılması teşvik ediliyor. Konaklama fiyatları artınca ucuzcu turistlerin sayısının da azalması umuluyor.
Ancak bunun tek başına kaliteli turizmin önünü açmaya yetmediği, Mallorca örneğinde görülüyor. İspanya’nın tatil gözdesi adalarından Mallorca, yıllardır içki ve parti turistlerinden kurtulmaya çalışıyor. Bu gaye doğrultusunda otellerde de kalitede kıymetli atılım gerçekleşti, 4 ve 5 yıldızlı otellerin sayısında patlama yaşandı. 1980’li yılların başında 1-3 yıldız ortası oteller, adadaki konaklamaların yüzde 90’ını oluştururken oranları günümüzde yüzde 35’e düşmüş durumda. Bilhassa Almanların gözdesi Playa de Palma’da otelciler binalarda gerçekleştirilen modernizasyonlarla yeni ve daha seçkin bir müşteri kitlesine ulaşmayı ummuştu. Lakin bu umut boşa çıkmış görünüyor. Fiyatlardaki artışa karşın bölgede parti turizmi son sürat devam ediyor.
Günübirlik turistlere ayakbastı parası
Venedik de kitle turizminin sancılarını yıllardır en ağır hisseden Avrupa kentlerinden. Kaliteli turizm konusunda baş yoran yetkililer, kente günübirlik seyahatlerin önünü kesmeye çalışıyor. Kent belediyesi sözcüsü, kaliteli turizmde konaklama mühletinin çok kıymetli bir kriter olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Venedik’i ziyaret edenlerin kentin ruhu ve kendine mahsus eşsiz ritmiyle ahenk sağlamak üzere gelmelerini istiyoruz. Bir gün bunun için muhakkak kâfi değil.” Kent idaresi bu nedenle Venedik’i günübirlik ziyaret edecek turistlere giriş fiyatı getirmeye hazırlanıyor.
Turizmde “elitizm” uyarısı
Almanya’nın Münih kentindeki Ludwig Maximilian Üniversitesinden turizm iktisadı profesörü Jürgen Schmude, “Kalitenin bir bedeli vardır. Bu gözardı edilemez” diyor. Destinasyonlarda kalitenin genelde turist başına elde edilen ciroyla ölçüldüğüne işaret eden Schmude, bu turizm anlayışına odaklanmanın turizmde “elitizm” tehlikesine yol açacağı ihtarında bulunuyor.
Sadece makul kümelerin maddi olarak karşılayabildiği bir tatil anlayışının birtakım dallarda halihazırda görüldüğünü belirten Schmude kayak kesimini örnek gösteriyor ve kayak tatilinin herkesin maddi olarak karşılayabileceği bir tatil olmadığını belirtiyor.
Berlin’de “müze ziyareti” ölçütü
Berlin destinasyon idaresi ve pazarlama kuruluşu Visit Berlin’den Christian Tänzler, kültürel etkinlikler müşahede uygulaması çerçevesinde kentteki 160 müzenin kaç turist tarafından ziyaret edildiğinin de kayıt altına alındığını belirtiyor ve bu alanda ulaşılan yüksek sayıların da kendileri için bir kalite göstergesi olduğunu vurguluyor.
Bir önceki yazımız olan İstanbul Boğazı triatlon nedeniyle gemi geçişlerine kapatıldı başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
