Son günlerde yeşil-taze fasulyenin marketteki fiyatı 100 lirayı geçti. Tarım muharriri Ali Ekber Yıldırım fasulyenin fiyat artışındaki nedenleri yazdı.
Ekonomim muharriri Ali Ekber Yıldırım, yazısında, “Ülkeyi yönetenler, tarımda Avrupa’da birinci sırada Dünyada birinci 10 ülke ortasında olduğumuzu övünerek anlatırken, bir demet taze soğanı neden 26 lira 90 kuruştan alıyoruz? Bir marul neden 35 liraya satılıyor? Bir kilo taze fasulye neden 80-100 liraya satılıyor?” diye sordu.
Yıldırım şöyle devam etti:
“Türkiye, taze fasulye üretiminde Çin ve Endonezya’dan sonra 3.sırada. Birtakım yıllar Hindistan ile yarışıyor. Hindistan 3. olduğunda Türkiye 4. sırada yer alıyor. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran 2019 yılı itibariyle Çin’in üretimi 17,8 milyon ton. Endonezya 888 bin ton, Hindistan 642 bin ton, Türkiye 596 bin ton Fransa 337 bin ton, Tayland 299 bin ton üretim yaptı. Sayılardan da görüleceği üzere taze fasulyenin büyük kısmı Asya’da üretiliyor.”
Fasulye üretimi 9 yılda 130 bin ton azaldı
“Taze fasulye üretimi Türkiye’nin her yerinde yapılıyor. Hem örtü altında yani serada üretiliyor hem de açık alanda. Üretimin büyük kısım, açık alanda, tarlada üretiliyor. Öne çıkan vilayetler ise Bursa, Antalya, İzmir, Tokat, Mersin, Samsun, Burdur ve Afyon.”
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu datalarına bakıldığında Türkiye’nin taze fasulye üretimi son 9 yılda 130 bin tonun üzerinde azaldı. Bundan 10 yıl evvel 2013 yılında Türkiye’nin taze fasulye üretimi 632 bin 301 bin tondu. Üretim 2015 yılında 640 bin 836 tona kadar çıktıktan sonra her yıl düşmeye başladı. 2021 yılında 510 bin 366 ton ile en düşük düzeye indi. 2022’de 519 bin 713 ton olarak gerçekleşen üretim, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2023 yılı birinci iddiasına nazaran 510 bin 447 ton olacak.
Ancak bu varsayımın Mayıs ayında yapıldığı dikkate alınırsa yaşanan olumsuz hava şartları nedeniyle taze fasulye üretiminin gerçekte 500 bin tonun altında gerçekleşebileceği söz ediliyor. Konuştuğumuz bütün üreticiler bu sene çok yağış nedeniyle kök hastalıkları ve çok sıcaktan ötürü oluşan ziyan nedeniyle randımanın çok düşük olmasından şikâyetçi.”
Fiyat artışının nedenleri?
“Bu yıl için artan fiyatların en kıymetli nedenlerinden birisi, olumsuz hava kurallarına bağlı olarak üretimin azalması. Çok yağışlar ve çok sıcaklar bu yıl randımanı olumsuz etkiledi ve kâfi eser olmadığı için fiyatlar arttı diyerek işin içinden çıkamayız. Asıl değerli sorun son 10 yılda üretimin her yıl biraz daha azalması. Üretim 640 bin tondan 510 bin tona gerilerken hiçbir tedbir alınmadı.”
Üretici neden fasulye ekiminden vazgeçiyor?
“Bunun birçok nedeni var. En çok bilineni fasulye üretiminin zahmetli olması, üretim maliyetlerinin çok yükselmesi ve çiftçinin para kazanamaması. Bu birçok eser için geçerli.
Taze fasulye üretimi binlerce dönüm, çok geniş alanlarda yapılmıyor. Daha çok aile tarımı, küçük aile çiftçiliği formunda yapılıyor. Bir çiftçinin tabiri ile çok ince iş. Büyük toprağı olan çiftçiler taze fasulye üretimi ile uğraşmaz. Küçük aile işletmeleri 3-5 dönüm alanda geçimlik tarım olarak yapılır.”
Bir önceki yazımız olan Ruble'deki bedel kaybının akabinde Rusya Merkez Bankası'ndan faiz artırımı başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
