Stagflasyon sözünün manası, ekonomiyi yakından takip eden vatandaşlar tarafından merak edildi. Stagflasyonun yaşandığı bir ülkede iktisattaki işsizlik oranı artarken fiyatların da süratle yükselişe geçtiği söyleniyor. İktisatta sakinlik ile enflasyonun tıpkı anda görüldüğü bir durum olarak tanımlanan stagflasyonun sebepleri merak ediliyor. Pekala, stagflasyon nedir, neden olur? Stagflasyon olursa ne olur? İşte, stagflasyon ile ilgili ayrıntılar:
Stagflasyon nedir?
Stagflasyon, stagnasyon (durgunluk) ve enflasyonun tıpkı vakitte görüldüğü durumu tabir eder. İktisatta stagflasyon olduğu devirlerde piyasa sakindir ve fiyatlar yükseliştedir. Stagflasyon vakitlerinde sakinlik ve fiyat yükselişini işsizlik oranındaki artış takip eder.
1970 yılında İngilizcede stagnation (stagnasyon, gayri safi ulusal hasıla suratının ortalamadan daha düşük bir süratte büyümesi) ile inflation (enflasyon, fiyatlar genel seviyesinin daima ve hissedilir artışı) sözlerinin birleşmesinden türetilmiştir.
Hem Klasik İktisat Teorisi’nde hem de Keynesyen Teori’de stagflasyon, paradoksal bir durumdur (normalde enflasyon ve işsizlik oranı ortasında karşıt orantı mevcuttur biri düşerken oburu yükselir; fakat stagflasyon ortamında her ikisi de yükselmektedir).
Her iki kuram çerçevesinde açıklanması olanaksızdır. Ekonomilerde enflasyonun ortaya çıkması, toplam talebin toplam arzı aşacak derecede artması sonucudur.
Toplam arz, toplam talepteki artışı karşılayamamaktadır zira iktisatta, istihdam edilerek üretimi artıracak iş gücü kalmamıştır, iktisat tam istihdamdadır. Meğer sakinlik, istihdamın düşmesidir.
Stagflasyon neden olur?
Sebeplerini net bir biçimde ortaya koymak çok kolay olmamakla birlikte stagflasyon durumları çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Stagflasyonun birinci örneklerinden birinin 1970’lerde yaşanan petrol krizi olduğunu düşünen iktisatçılar vardır.
Buna nazaran, petrol krizinin yaşanması akabinde petrol fiyatlarının petrol ihraç eden ülkeler tarafından arttırıldığı ve bu nedenle stagflasyon yaşandığına dair görüşler mevcuttur. Petrol fiyatlarında yaşanan bu artışın dünya genelinde bir resesyona neden olduğu da bu görüşler ortasındadır. Resesyon ekonomik büyümenin negatif olduğu durumu tabir eder.
Stagflasyon nedenleri şu biçimde sıralanabilir:
Tüketim oranının ve fiyatların artması,
Para arzının üretimden daha fazla olması,
Yanlış maliye ve para siyasetleri uygulanması,
Döviz kurlarındaki istikrarsızlık,
Finansal krizler.
Stagflasyon olursa ne olur?
Ekonomide stagflasyon görülmesi, para piyasalarında birçok olumsuz duruma sebep olur. Ayrıyeten işsizlik oranında artış görülmesinin bir nedeni de oluşan stagflasyon durumudur. İşsizlik oranı arttıkça piyasalardaki fiyatlar da artar. Para piyasalarında sakinlik ve enflasyon durumunun birebir anda gerçekleşmesi ile oluşan stagflasyon sonuçları şu biçimdedir:
İşsizlik oranlarında artış görülür.
Döviz kurunda istikrarsızlık oluşur, bu istikrarsızlığa bağlı olarak türlü spekülatörler çıkar.
Enflasyonda yaşanan artış yatırımların yavaşlamasına neden olur.
Hükûmetler, tüketimi azaltma amacı ile kimi tedbirler alır.
Geçim gereçlerinin fiyatlarında artış görülür.
Maliyetler artar.
Bir önceki yazımız olan İstanbul Tiyatro Şenliği, 25 Ekim'de perdelerini açıyor başlıklı makalemizde Festival, İstanbul Tiyatro Festivali ve Sahne hakkında bilgiler verilmektedir.
