Uluslararası bir gökbilim takımı, NASA’ya ilişkin ‘Geçiş Yapan Ötegezegen İzleme Uydusu’ (TESS) aracılığıyla ‘süper Dünya’ boyutlarındaki yeni bir ötegezegeni keşfettiğini duyurdu. ‘TOI-1680 b’ olarak isimlendirilen yeni ötegezegen, Dünya’dan yaklaşık yüzde 50 oranında daha büyük ve bizden 120 ışık yılı arada bulunan bir M-tipi cüce yıldızın yörüngesinde dönüyor.
Duvar’da yer alan habere nazaran; yeni bulgu, 11 Temmuz’da makalelerin ön baskılarının yayınlandığı arXiv’de paylaşılan bir makalede detaylı biçimde aktarıldı.
‘Sönük bir orta uzunluk M-tipi cücenin etrafında dönüyor’
TESS, geçiş yapan ötegezegenleri aramak maksadıyla Güneş’e yakın uzaklıklardaki en parlak yıldızlardan yaklaşık 200 bin adedini gözlemliyor. Bugüne kadar 363’ü teyit edilmiş olmak üzere yaklaşık 6 bin 700 ötegezegen adayı, yani ‘TESS’le İlişkili Nesne’ (TOI) saptandı.
Belçika’daki Liège Üniversitesi’nden Mourad Ghachoui öncülüğünde çalışan bir gökbilim grubu, kısa mühlet evvel yayınladıkları bir araştırma makalesinde, TESS’in takip ettiği bir öteki TOI’yi daha teyit etti. Ghachoui ve meslektaşları, ‘TOI-1680’ diye bilinen ve faal olmayan bir M-tipi cüce yıldızının ışık eğrisinde, bir geçiş sinyalinin saptandığını duyurdu. Bu sinyalin gezegen kaynaklı olduğu, keşfin akabinde gerçekleştirilen yer tabanlı fotometri ölçümleri, yüksek çözünürlüklü görüntüleme ve spektroskopik müşahedeler aracılığıyla doğrulandı.
Araştırmacılar, makalelerinde, “Sönük bir orta uzunluk M-tipi cücenin etrafında dönen bir üstün Dünya olan TOI-1680 b’nin keşfini ve birinci tanımlamaları bildiririz” dedi.
Dünyanın bir buçuk katı büyüklüğünde
‘TOI-1680 b’ ismi verilen ‘süper Dünya’ tahminen Dünya’nın yarıçapından 1,46 oranında daha geniş ve Dünya’nın kütlesinin yaklaşık 3,18 katına muadil bir kütleye sahip. Bu ölçüler, ortalama 5,5 g/cm3’lük bir yoğunluğa tekabül ediyor. Konut sahibi yıldıza yaklaşık 0,03 AU aralıktaki gezegen, izlediği yörüngede her 4,8 günde bir döngüsünü tamamlıyor. ‘TOI-1680 b’nin istikrar sıcaklığının 130.85 santigrat derece olduğu kestirim ediliyor.
Ev sahibi yıldız olan (ve ‘TIC 259168516’ diye de bilinen) ‘TOI-1680’, ‘M4.5’ spektral tipteki soluk ve hareketsiz bir yıldız. Bu yıldız, Güneş’ten yaklaşık beş kat daha küçük ve daha az kütleye sahip. ‘TOI-1680’yle aramızdaki aralığın 121 ışık yılı olduğu hesaplandı ve yıldızın aktif ısısının yaklaşık 2 bin 938 santigrat derece olduğu anlaşıldı.
Araştırma, ‘TOI-1680 b’nin 7.82 seviyesinde bir iletim spektroskopik metriğine (TSM) sahip olduğunu ortaya çıkardı. Ulaşılan bu sonuç, ‘TOI-1680 b’nin, James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) içerdiği ‘NIRSpec/PRISM’ isimli aygıtın gerçekleştireceği atmosferik tanımlama faaliyetleri için uygun bir maksat olabileceğini gösteriyor.
Umut verici bir aday üzere görünüyor
Makalenin muharrirleri, “Kempton ve meslektaşlarının iletim spektroskopisi metriğine (TSM) nazaran, TOI-1680 b, JWST üzerinden atmosferik tanımlama yapılabilmesi için umut verici bir aday üzere görünüyor… Çok özel biçimde, 63 farklı amaç ortasında TOI-1680 b, bu çalışmalara en uygun görünen on üçüncü gaye olarak yer alıyor” tabirlerini kullandı.
Ghachoui’nin öncülüğündeki takım, atmosferik tanımlama faaliyetleriyle birlikte, 8.1 m çapındaki Gemini Kuzey Teleskopu’nda bulunan ‘MAROON-X’ isimli yüksek çözünürlüklü, optik, fiber beslemeli kademe spektrografı yardımıyla ‘TOI-1680 b’nin radyal sürat ölçümlerinin gerçekleştirilmesini istiyor. Bu çeşit bir araştırma, bu gezegenin bileşimini tespit etme konusunda büyük ehemmiyet taşıyan direkt kütle ölçümünün gerçekleştirilmesini sağlayabilir.
Bir önceki yazımız olan Araştırma: Covid 19'u semptomsuz geçirmeyi sağlayan koruyucu gen bulundu başlıklı makalemizde Gen hakkında bilgiler verilmektedir.
