AK Parti iktidarının iktisat alanında en fazla üzerine dayandığı ve ‘Türk modeli’ adını vererek yerli ve ulusal oluşu üzerinde ısrarlı olduğu tez neydi?
“Faiz sebep enflasyon netice” tezi, değil miydi?
Partisinin genel lideri da olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, tezi, “Ben ekonomistim” övünmesiyle biraz da kişiselleştirerek savunuyordu.
Sonradan işin içine ‘nass’ da karıştı. ‘Nass’ yani Allah’ın buyruğu işin içine girince tez muhakkak bölümlerde eleştirilemez hale dönüştü.
Tezin sahibi ve partisi, seçimden sonra, iktisat konusuna yaklaşımını değiştirdi. Evvelki Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin -‘Dr’ unvanı da var- tabiriyle hükümet ‘heterodoks’ bir program uyguluyordu ve bu da ‘klasik iktisat kanısından epistemolojik bir kopuşu’ temsil ediyordu.
Nureddin Bey artık hükümette yok.
Bunu neden anlatıyorum?
Şundan: İşin içine ‘nass’ da girdiği ve aylarca harikulâde argümanlı olarak savunulduğu halde, iktidar -AK Parti ve genel başkanı Tayyip Erdoğan– ansızın savdan vazgeçebildi. Hükümette o vazifesi vaktiyle kendisinden ‘hain’ ve ‘dürüst olmayan biri’ olarak kelamı edilen Mehmet Şimşek üstlendi. Yeni bakan daha vazifesi üstlenir üstlenmez ‘rasyonel politikalar’ izleyeceğini duyurdu.
Öyle de yapıyor.
Hatta o denli yapıyor ki, kendisine bağlı TÜİK, aylar ve aylar uzunluğu enflasyon sayılarını daima gerçeğinden düşük, iktisat hocalarından oluşan ENAG ise yarısından da az ilan ederken, bu ay birebir TÜİK geçen ayın enflasyonunu ENAG’dan yüksek hesaplamış, o denli duyurdu.
Rasyonellik hakim sahiden.
‘Nass’ sözcüğünü artık kimse ağzına almıyor.
Eh, bu kadar harikulâde argümanlı olunan bir bahiste keskin bir dönüş yapılabildiğine ve tezi tenkitleri sebebiyle uzun bir mühlet daima aleyhlerinde konuşulan ekonomistlerin hakarete uğramayı bile göze alıp ‘tutulması gereken yol’ olarak tavsiye edegeldikleri ‘ortodoks’ ve ‘klasik ekonomi’ teorisine uygun siyasetlerin birincisi benimsenebildiğine nazaran, yeniden tıpkı ekonomistlerin ileri sürdükleri rasyonellik tezinin bir başka gereğini de yerine getirmenin vakti gelmiş olabilir.
Ekonomistler, baştan beri ısrarla, “Yalnız finansal önlemler kâfi olmaz; gerçek manada iktisat rayına oturtulmak isteniyorsa, finansal önlemleri diğer istikametlerden de desteklemek gerekir” görüşünü tekrarladılar.
‘Başka yönler’ kalıbıyla söz ettikleri, toplumsal alanda, adalette, hak ve özgürlükler konusunda yapılmasını gerekli gördükleri reformlar…
Aslına bakılırsa istenenler AK Parti’nin pek yabancısı sayılmaz.
AK Parti iktidara aşikâr kavramları zirve tepe kullanarak, onları soyut olmaktan çıkarıp uygulamaya koymaktan kelam ederek geldi ve iktidarının birinci yarısında da kelamlarının bir kısmını yerine getirdiği üzere, şimdi ele alınmamışlar üzerinde de çalışmalarını sürdürdü.
Yargı ıslahatı kavramı Abdülhamid Gül’ün adalet bakanlığı devrinde (2017-2022) bile kelam verilen bir vaatti.
Hesap verilebilirlik… Şeffaflık… Hak ve özgürlükler…
Avrupa Birliği ile üyelik müzakereleri devam ederken, iktidar, bu ve gibisi kavramları, Kopenhag kriterleri ile ahenk kapsamı içerisinde görüp benimsemeye ve yerine getirmeye eğilimli görünüyordu.
İktidarın kimyası 2013 sonrasında bozuldu ve AK Parti’nin kuruluş devrinde şiddetle eleştirdiği eski iktidarları andıran bir icraata saplanıldı.
Ekonomik istikrarlar son bir-iki yılda güzelce bozuldu, dolar karşısında TL’nin bedeli pula döndü; enflasyon ile çalışanlara ne kadar artırım yapılsa tekrar de onları açlık hududu altında kalmaya mahkum eden kaideler şimdilerde oluştu.
Ancak bu durumdan çıkış için, faizi artırmakla yahut çalışanlara atıfette bulunuyormuş üzere artırımlar yapmakla yetinilemez. Ülkeye yerli üretilenden daha fazla kaynak gerekiyor ve bunu sağlayacak ortamın olmazsa olmazları, üstte saydığım kavramlar ve onların uygulamaya konulmasıdır.
Daha güç olan ‘nass’ kavramı etrafında şekillenen ‘heterodoks’ politikalardan keskin dönüşü başaran iktidar, artık, çok daha kolay olan reformcu bir yaklaşımla hususları ele almak için gerekli kuralları hayata geçirmeye yanaşmıyor.
Bir mühlet sonra -belki de tam lokal seçime yaklaşılırken- eskinin üzerine sünger çekerek benimsenen finansal siyasetlerin da ekonomiyi düze çıkarmada fazla işe yaramadığı görülebilir.
Sırf ıslahatlara direnilmesi yüzünden…
Kanun kararında kararnameler (KHK) ile hayatları karartılan çeşitli meslek kümelerinden beşerler var. Ayrıyeten, hiçbir ülke yasasında bulunmayan ve bizde de 15 Temmuz hain darbe teşebbüsüne kadar kimsenin aklına gelmemiş olan ‘iltisak’ kavramının devreye sokulmasıyla cezaevlerinin fazla kapasiteye ulaştığı da bir gerçek.
Çok mu güç?
Bana nazaran, temel sıkıntı olan geride bırakılabildiyse bu da yapılabilir…
Bu yazı, Fehmi Koru’nun şahsî blogundan alınmıştır.
Bir önceki yazımız olan Fitch, Türkiye'nin kredi notu görünümünü yükseltti başlıklı makalemizde 2023, Açıklamada ve Fitch hakkında bilgiler verilmektedir.
