Alzheimer tedavisinde çığır açması beklenen donanemab isimli ilacın hastalığın ilerlemesini yüzde 30 oranında yavaşlattığı bilimsel deneylerle kanıtlandı.
JAMA tıp mecmuasında sonuçları yayımlanan deneye katılan dünya genelindeki bir küme Alzheimer hastasından biri de 80 yaşındaki Mike Colley idi.
Mike ayda bir sefer Londra’daki bir kliniğe giderek ilacı alıyor ve kendisini “hayatta karşılabileceğiniz en şanslı insanlardan biri” olarak tanımlıyordu.
Donanemab, Alzheimer’ın birinci etaplarında tesirli olan bir antikor tedavisi.
Ancak ilaç vasküler demans üzere farklı demans çeşitleriyle çabada faal değil.
Donanemab, Alzheimer hastalarının beyninde oluşan “beta amiloid” isimli yapışkan maddeyi temizlemek üzere tasarlandı.
Amiloid, beyinde nöronlar ortasında biriken bir protein. Bu proteinler, beyinde plakalar oluşturuyor.
Ailesi hafızasıyla ve karar alma sistemiyle ilgili meseleler yaşadığını fark etmesinden kısa müddet sonra Mike test evresindeki donanemab ilaçlarından kullanmaya başladı.
Oğlu Mark, birinci vakitlerde babasını hastalıkla uğraş ederken izlemenin ızdırap verici olduğunu söyledi.
“Problem çözme ve bilgiyi özümseme etaplarında nasıl zorlandığını görmek çok zordu. Lakin artık hastalığın yavaşlamasında bir düzlüğe varmış üzereyiz,” dedi.
Mike ise her geçen gün kendine itimadının arttığını tabir etti.
Eli Lilly ilaç şirketi tarafından geliştirilen donanemab, geçtiğimiz Kasım ayında hastalığı yavaşlattığı kanıtlanan lecanemab ilacıyla misal biçimde çalışıyor.
Bu ilaçlar her ne kadar Alzheimer tedavisi için son derece umut verici olsalar da birtakım riskleri de barındırıyorlar.
Tedavinin üçte birlik oranla en sık görülen yan tesiri beyinde şişme olması.
Bu durum çoğunlukla hafif ya da asemptomatik olarak görüldü.
Ancak yüzde 1,6 oranında tehlikeli boyutlardaydı. İki istekli beyinde oluşan şişme sonucu hayatını yitirdi.
Alzheimer tedavisi için geliştirilen aducanumab isimli bir öteki antikor ilacı, güvenlik münasebetleriyle ve hastalıkla çabada tesirli olduğu istikametinde kâfi delil bulunmadığı belirtilerek Avrupa Birliği’ndeki denetleme kurumlarınca onaylanmamıştı.
Detayları yeni yayımlanan Eli Lilly şirketinin araştırmasına, erken evrede Alzheimer hastası olan, 60 ila 85 yaşındaki 1736 kişi katıldı.
Hastaların yarısına 18 ay boyunca ayda bir kere donanemab enjekte edilirken, öteki yarısına “plasebo” verildi.
Araştırmanın sonuçlarına nazaran:
– Donanemab ilacı en azından kimi hastaların tedavisinde olumlu cevap verdi
– Hastalığın daha erken evrelerinde olan ve beyinlerinde daha az amiloid bulunan hastaların ilaca daha olumlu cevap verdikleri görüldü
– İlacı alan hastalar günlük konuları konuşmak, telefona karşılık vermek ya da hobileriyle ilgilenmek üzere aktivitelere daha çok katılabildi
– Hastalığın ilerleme suratı hastaların genelinde yüzde 20-30 oranında düşüş kaydetti, baz ıhastalarda bu oran yüzde 30-40 aralığında görüldü
– İlacın önemli kimi yan tesirleri olduğu tespit edildi ve hastaların tedavinin risklerinden haberdar olmaları gerektiğinin altı çizildi
– Donanemab alan hastaların yarısı tedavinin başlamasından bir yıl sonra kâfi ilerleme sağlandığından tedaviyi kesebildi
– Fakat amiloidin Alzheimer hastalığının sırf bir kısmını teşkil ettiği ve yeni tedavinin uzun vadede faal olup olmayacağının bilinmediği söz ediliyor.
Buna rağmen tekrar de deney sonuçlarının amiloidin temizlenmesinin erken evredeki Alzheimer’ın tedavisini olumlu etkilediğini teyit ettiğine dikkat çekiliyor.
İngiltere Demans Araştırmaları Enstitüsü’nden Profesör Giles Hardingham “Bu araştırmanın sonuçlarını görmek kusursuz bir gelişme. Alzheimer tedavisi için o kadar uzun mühlet bekledik ki bu alanda elle tutulur gelişmeler kaydedildiğini görmek çok yürek verici. Demanstan etkilenen ya da demans riski taşıyan beşerler açısından çok heyecan verici ve kıymetli gelişmelerin eşiğindeyiz” diye konuştu.
Mike Colley, Nisan ayında 80’inci yaşını doldurdu ve kırk kadar konuğun önünde “My Way” isimli şarkıyı seslendirerek ailesine beğenilen bir sürpriz yaptı.
Mike “Kendime inancım artık bu seviyede. Bir yıl evvel bu türlü bir şeyi asla yapamazdım” dedi.
Oğlu Mark da “Babamı bir daha bu türlü hayat dolu göreceğimi düşünmemiştim. Harika bir andı” diye konuştu.
Alzheimer Derneği yaptığı açıklamada “Bu Alzhemir’la çaba açısından gerçek bir dönüm noktası. Bilim hastalığı yavaşlatmanın mümkün olduğunu kanıtlıyor” sözlerini kullandı.
Yeni Alzheimerilacının genel kullanım için onaylanması durumunda yalnızca İngiltere’de yaklaşık 720 bin kişinin bu ilaçtan faydalanabileceği düşünülüyor.
Lecanemab isimli ilaç ABD’de 27 bin 500 dolara satılıyor.
Donanemab’in fiyatının ne kadar olacağı ya da ilacın ne vakit piyasaya sürülebileceği şu an için bilinmiyor.
Bir önceki yazımız olan Pilates mi yoga mı daha yararlı? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
