Küresel zeytin üretiminde iklim değişikliği, çok sıcaklık ve kuraklığın olumsuz tesiri artarken, bu dönem zeytinyağında rekolte beklentisi son 5 yılın en düşük düzeylerine çekildi.
Avrupa Komitesi bilgilerinden derlenen bilgilere nazaran, Avrupa Birliği’nin (AB) zeytinyağı üretimi 2017-2018 periyodunda 2 milyon 188 bin ton iken 2018-2019 periyodunda 2 milyon 264 bin tona yükseldi. Bu ölçü, takip eden dönemde 1 milyon 920 bin ton düzeyine gerilerken, 2020-2021’de 2 milyon 51 bin ton düzeylerine çıktı.
AB’nin 2021-2022 periyodunda 2 milyon 272 bin ton olan zeytinyağı üretiminin, bu dönem son 5 yılın en düşük düzeyi olan 1 milyon 385 bin tona gerileyeceği öngörüldü.
AB dışı ülkelere bakıldığında ise toplam zeytinyağı üretiminde 2021-2022 döneminde 1 milyon 127 bin ton olan ölçünün 2022-2023 döneminde 1 milyon 120 bin tona düşeceği kestirim edildi.
Dünya toplam zeytinyağı üretimi de 2017-2018 döneminde 3 milyon 379 bin ton, 2018-2019’da 3 milyon 304 bin ton, 2019-2020’de 3 milyon 269 bin ton, 2020-2021’de 3 milyon 3 ton, 2021-2022’de 3 milyon 398 bin ton oldu. 2022-2023 kestirimi ise üretimde öngörülen yüzde 26,3 azalışla 2 milyon 505 bin ton olarak belirlendi. Böylece dünya zeytinyağı üretim kestirimleri 5 yılın en düşük düzeylerine çekildi.
İspanya’da rekor düşüşler yaşanıyor
AB ülkelerindeki bu negatif iddialarda, dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminde başı çeken İspanya’daki rekolte düşüşleri tesirli oldu. Kelam konusu ülkede arka arda 2 yıldır yaşanan kuraklık sayılara yansıdı.
İspanya, 2017-2018 döneminde 1 milyon 262 bin ton ve 2018-2019 döneminde 1 milyon 790 bin ton zeytinyağı üretimi yaptı. Rekolte, 2019-2020 döneminde 1 milyon 125 bin tona düştü. Ülkenin takip eden dönemlerde 1 milyon 389 bin ton ve 1 milyon 491 bin ton düzeylerinde gerçekleşen zeytinyağı üretiminin, 2022-2023 döneminde rekor düzeyde (yüzde 56) azalışla 663 bin tonlara gerileyeceği varsayım ediliyor.
İtalya’da da tablo benzeri. Ülkenin 2021-2022 döneminde 329 bin ton olan zeytinyağı üretiminin, bu dönem yüzde 27 azalarak 241 bin tona gerileyeceği öngörülüyor.
Portekiz’de de evvelki dönem 206 bin ton olarak gerçekleşen üretim ölçüsünün 2022-2023 döneminde yüzde 39 azalışla 126 bin ton düzeyine düşmesi bekleniyor.
Yunanistan’da ise 2021-2022 döneminde 232 bin ton olarak gerçekleşen zeytinyağı üretim ölçüsünün bu dönem yüzde 47 artışla 340 bin tona yükseleceği iddia ediliyor.
Türkiye’nin üretiminde rekor artış
AB dışı ülkelerde zeytinyağı üretim ölçüsü beklentilerine bakıldığında ise Türkiye dikkati çekiyor.
Türkiye’nin zeytinyağı üretimi, 2017-2018’de 263 bin ton, 2018-2019’da 194 bin ton, 2019-2020’de 230 bin ton, 2020-2021’de 177 bin ton ve 2021-2022’de 235 bin ton ile dalgalı bir seyir izledi.
Avrupa Komitesi’nin 2022-2023 döneminde Türkiye için zeytinyağı üretim beklentisi 275 bin tondu. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurulu bilgilerine nazaran ise ekim ayında tamamlanacak bu dönemde zeytinyağı üretimi beklentilerin çok üzerinde 422 bin ton düzeyine ulaştı.
AB dışı ülkeler ortasında yer alan Tunus’ta ise 2021-2022’de 240 bin ton olan zeytinyağı üretiminin, bu dönem yüzde 25 azalışla 180 bin tona gerileyeceği öngörülüyor.
Zeytinyağı üretiminde bu dönem Fas’ta yüzde 22 azalış, Suriye’de yüzde 27 artış bekleniyor.
“İspanya’nın üretimi 500 bin tona düşebilir”
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık
Selışık, iklim değişikliğinin en değerli ve önemli belirtisinin kuraklık ve çok tabiat olayları olduğunu belirterek şunları kaydetti:
“Bunlar insan hayatını direkt olarak tehdit ettiği üzere ziraî üretimin düşmesine neden olarak besin krizinin de kapılarını açıyor. Zeytin de bunlardan biri. Dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminin açık orta bir numarası İspanya’da arka arda iki yıldır yaşanan kuraklık nedeniyle üretimde büyük bir düşüş bekleniyor. 2021-2022 döneminde 1,4 milyon tonla dünya üretiminin bir numarası olan ülkede üretim kestirimi bu dönem 680 bin tona geriledi. Bu sayının 500 bin tona kadar gerileyebileceği söz ediliyor. Türkiye zeytin ağacı dikimi, zeytin ve zeytinyağı üretimindeki artışını istikrarlı formda devam ettirirse İspanya ve İtalya ile birlikte dünya zeytin ve zeytinyağı pazarında önde gelen pozisyonunu kalıcı hale getirebilir.” (AA)
Bir önceki yazımız olan Özel üniversite fiyatları katlandı: 520 bin liraya kadar çıkıyor başlıklı makalemizde Bin Lira ve Üniversiteler hakkında bilgiler verilmektedir.
