Sektör temsilcilerine nazaran yılın birinci yarısını tarihi rekorla kapatan otomotiv pazarında talep yavaşlarken, lüks segmentten sipariş iptal haberleri gelmeye başladı. Kurdaki sıçramaya paralel yüzde 80 ÖTV diliminin altında araç kalmaması ve hükümetin ikinci el piyasasına yönelik son devirdeki müdahaleleri, yatırım hedefli araba alımlarını azaltırken, süratle yükselen fiyatlar ve krediye erişimde yaşanan zorluklar da talebi baskılıyor.
Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine göre Türkiye’deki yüksek enflasyon ve kurdaki süratli yükselişle arabası tekrar cazip ve inançlı bir yatırım aracına dönüştürmüş, bu durum otomotiv satışlarında birinci yarı rekoru getirmişti. Yatırım gayeli alımların toplam satışlardaki hissesinin yüzde 60’ları aşmasıyla Türkiye tarihinde birinci sefer araba ve hafif ticari araç satışları, yılın birinci yarısında yarım milyon adeti geçerek 556 bin adete yaklaşmıştı.
“Satışlar olağanlaşmaya başladı”
Sektör temsilcileri, seçim sonrası krediye erişimde yaşanan zorlukların gevşeyeceği, yatırımcı ilgisinin devam edeceği yanı sıra tedarik meselelerinin azalacağı beklentisiyle yılsonunda 2017’den sonra birinci sefer 1 milyon adetlik satış sayısına ulaşma hayali kuruyordu. Tedarik sorunu azalsa da iktisattaki gelişmeler paralelinde kesimdeki ‘temkinli iyimserlik’ yerini kaygıya bıraktı.
Haber için değerlendirmelerde bulunan Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer, talepte yavaşlama olduğunu tabir ederken, yatırım gayeli alımların da durma noktasına geldiğini söyleyerek, “Sadece gereksinim sahipleri ve aracını yenilemek isteyenlerin araba aldığını görüyoruz” dedi.
Yatırım cazibesi kalmadı
Doğuş Otomotiv İcra Heyeti ve İdare Konseyi Lideri Ali Bilaloğlu, son devirde otomotivdeki talebin yatırım aracına dönüşmesi olduğunu hatırlatarak, “Finansal yatırım araçları enflasyonun altında kaldığı vakit, tüketicinin alternatif yatırımlar aramasından daha doğal bir gelişme olamaz. Seçimden sonra Merkez Bankası’nın ve hükümetin aldığı kararlar tüketicileri yeniden finansal yatırımlara yönlendirmeye başladı. Otomotiv satışları – tabiri caizse – olağanlaşmaya başladı. Ayrıyeten filo şirketlerinin kredi temini sıkıntı olduğundan ötürü filo satışları da potansiyelin gerisinde” açıklamasını yaptı.
Farklı markalardan birçok bayi temsilcisi de talebin yavaşladığını, yatırım hedefli alımların azaldığını belirtti. Nissan, Renault, Dacia, Fiat, Peugeot, Opel ve Citroen bayiliğini yapan Gülan Otomotiv İdare Şurası Lideri Alp Gülan, yatırımcının araba alma iştahının kesildiğini işaret ederek, “Artan fiyatlar nedeniyle tüm araçlar yüzde 80 ÖTV dilimine girdi. Münasebetiyle küçük bir artırımın akabinde vergi dilimi değiştiği için birkaç haftada ya da ayda aracı satarak ikinci elde yüksek karlılık elde etme devri bitti. Öte yandan, Ticaret Bakanlığı’nın ikinci elde fırsatçılığın önüne’6 ay 6 bin km’ ve ‘ilan sitelerinde sıfırın üzerinde fiyatla araç satma’ üzere tedbirler de arabaya yatırım iştahını azalttı. Şu anda yeni siparişleri gerçek alıcılar ve filo kiralama şirketleri veriyor ” sözlerini kullandı.
Asıl tesir ağustos ayında hissedilecek
Sektör yetkilileri, daha evvel verilmiş siparişler nedeniyle satışlardaki daralmanın temmuz ayına çok yansımayacağı, asıl tesirin ağustos sonu itibariyle hissedileceğini söz ediyor. Temmuz ayında satışların 100 bin adeti aşması bekleniyor. Temmuz 2022’de yaklaşık 52 bin adetlik araba ve hafif ticari araç satılmıştı.
Sanayi etraflarından edindiğimiz bilgiye nazaran, talepteki yavaşlama nedeniyle birtakım markalar yurt dışı araç tedariki ile ve üretim adetlerinde aşağı istikametli revizyona gidiyor. İhracatta ana pazar olan Avrupa’da da talebin zayıf olması, yerli üreticileri endişelendiriyor.
Lüks arabalarda iptaller başladı
Kurdaki süratli yükselişle fiyatlarda bir anda milyon TL’yi aşan artışların yaşandığı lüks araç segmentinde, tüketicilerin sipariş iptaline yöneldiği söz ediliyor. Lüks araç segmenti temsilcilerinden Albayrac&Minoto CEO’su Ferhat Albayrak, “Kurdaki yükselişle vergi dilimi değişen araçlarda fiyatlar bir anda çok süratli yükseldi. Bu nedenle verdiği lüks araç siparişini iptal etmeye çalışanlar olduğunu duyuyoruz. Siparişini iptal edemeyenlerin de kaporasını kurtarmak için aracı satmaya çalıştığı bilgisi geliyor” dedi.
En ucuz araba 1 milyon liraya yaklaşıyor
Otomotiv tahlil şirketi Cardata’nın bilgilerine nazaran, sıfır kilometre araba fiyatları yılbaşından bu yana yüzde 49, seçimden bu yana ise yüzde 26 artış gösterdi. İkinci el araçlardaki fiyat artışı ise yılbaşından bu yana yüzde 85 oldu. Artan fiyatlara paralel yüzde 80 ÖTV diliminin altında model kalmadı. Sıfır kilometre araçlarda 800 bin TL’nin altında yalnızca 19 model kaldı. Türkiye’de en ucuz arabası olan B segmentindeki Hyundai i10’un manuel versiyonunun fiyatı 681 bin TL’yi aştı. Tekrar Türkiye’nin en çok satan modelleri Renault Clio ile Fiat Egea’da üst versiyonlar 1 milyon barajını aştı.
İkinci el satışları 3 aydır düşüyor
Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş ise ikinci el arabalardaki daralmaya ait şu açıklamayı yaptı:
“İkinci elde bilhassa Mayıs ayında başlayan seçim meçhullüğü Haziran ayında ki uzun bayram tatili derken, Temmuz ayında açıklanan yeni vergiler ve Ticaret Bakanlığı’nın kararlarının yürürlüğe girmesi bölümü daralttı. 3 aydır periyodik olarak satışlar düşüyor. Bunda bilhassa ikinci el otomotiv piyasasındaki bakanlık kararları tesirli oldu, yeni yönetmeliklerin piyasalara nasıl yansıyacağı merak konusuydu. Tüketici ikinci el araçlar için gözlemlemeye geçti diyebiliriz.”
Bir önceki yazımız olan Borsaya yeni bir şirket daha geliyor: ASCE GYO, halka arz için 27-28 Temmuz'da talep toplayacak başlıklı makalemizde Halka Arz, İş ve Pay hakkında bilgiler verilmektedir.
