AB Dönem Lideri İsveç’in Göç Bakanı Maria Malmer Stenergard ve AB Kurulunun içişlerinden sorumlu üyesi Ylva Johansson, AB içişleri bakanları toplantısının akabinde basına açıklamalarda bulundu.

Stenergard, “Bugün, uzun yıllar süren müzakerelerin ardından tarihi bir adım attık.” dedi.

Bakanların AB’nin iltica sistemi reformunun iki ana ayağında mutabakata vardıklarını tabir eden Stenergard, üye ülkeler ortasında sığınmacıların dağıtımı için “sorumluluk” ile “dayanışma” ortasında düzgün bir istikrar kurulduğunu söyledi.

Zorunlu dayanışma mekanizması

Stenergard, “Kurduğumuz zarurî dayanışma düzeneği, göç baskısına en çok maruz kalan üye ülkelere dayanak sağlayacak. Üye ülkeler, farklı dayanışma katkıları ortasında seçim yapma imkanına sahip olacak.” diye konuştu.

Bu katkıları açıklayan İsveçli Bakan, sığınmacıları kabul etmeyen üye ülkelerin her kişi başına, mesken sahipliği yapan ülkelere 20 bin avro ödeyeceğini, yılda birinci etapta en fazla 30 bin sığınmacı kabul edileceğini, bir sığınmacının müracaatının kıymetlendirilmesi için üst sonun 6 ay olacağını aktardı.

Bir soru üzerine Stenergard, 20 binlik katkıların AB seviyesinde, ortak bir düzenek üzerinden toplanıp konut sahibi üye ülkeye aktarılacağını belirtti.

Güvenli üçüncü ülke kavramı

İsveç Göç Bakanı Stenergard, bir soru üzerine, “Güvenli ülkeler listemiz yok. Bu, revize edilecek.” dedi.

Güvenli ülke kavramına üye ülkelerin kendi değerlendirmeleri sonucunda karar vereceğini kaydeden Stenergard, sığınma başvurusu yapanların aile fertlerinin bulunup bulunmadığı yahut kendisinin o ülkede yerleşmiş olup olmadığı üzere faktörlerin dikkate alınacağını anlattı.

Daha süratli kıymetlendirme süreci

Stenergard, mutabakatın hem AB’nin dış hudutlarındaki üye ülkelere yük oluşturmayacak hem de müracaat sahipleri açısından süratli değerlendirmede bulunulmasını sağlayacağını belirterek şunları kaydetti:

“Sınır prosedürleri, kabul alma oranları düşük bireyler tarafından dış hudutta yapılan sığınma taleplerinin süratli bir biçimde değerlendirilmesini sağlayacak. Bu, nitelikli olmayanların süratle geri gönderilmesine yardımcı olacaktır. Bu, sığınma sisteminin suistimalini de önleyecek ve milletlerarası muhafaza için uygun olmayan sığınmacıların sayısını azaltacaktır.”

İsveçli Bakan, sırf Polonya ve Macaristan’ın muahedeye karşı çıktığını, geri kalan 25 üyenin verdiği dayanağın nitelikli çoğunluğu sağladığını söyledi.

Tüm üye ülkeler için geçerli olacak

AB Kurulunun içişlerinden sorumlu üyesi Johansson da yeni mevzuatın yürürlüğe girdikten sonra tüm üye devletler için geçerli olacağına işaret ederek, “Günün sonunda, mevzuatın uygulanmasını sağlayacak, muahedenin koruyucusu olan kurum, Komisyon’dur. Lakin bugün Konsey’de, uygulamanın meselesiz ve tesirli bir halde gerçekleşmesini sağlamak için birtakım özel hareketler de oluşturuldu.” diye konuştu.

En tartışmalı konulardan

AB, 2015’teki göç krizinden bu yana sığınmacıların üye ülkeler ortasında nasıl dağıtılacağı ve iltica müracaatları reddedilenlerin nasıl geri gönderileceğine tahlil arıyor. AB Kurulunun bu amaçla hazırladığı “göç ve iltica paketi”, üye ülkelerin farklı tavırları nedeniyle kabul edilemedi.

Geçen sene Fransa’nın AB periyot başkanlığı mühletince, paket üzerinde ilerleme sağlanabilmesi için “adım adım yaklaşımı”nı benimsemesi üzerine, AB’nin dış hudutlarını güçlendirilmesi ve üye ülkeler ortasında dayanışma düzeneği kurulması olmak üzere paketteki 2 ögeyle ilgili ilerleme kaydedildi.

AB Komitesi, 9-10 Şubat’ta düzenlen AB Önderler Doruğu’nda bu mutabakat için süratli ilerleme sağlanması maksadıyla göçü tekrar ana gündemine oturttu.

2022, “AB’nin göç krizinden bu yana görülmemiş seviyede sistemsiz göç aldığı yıl” olarak kayıtlara geçmişti. AB’ye 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 64’lük artışa karşılık gelen 330 bin sistemsiz giriş yapılmıştı.